Środowiskowy Dom Samopomocy mieszczący się w Warszawie przy ul. Grębałowskiej 14 jest placówką dziennego pobytu 45 osób upośledzonych umysłowo, w niektórych przypadkach ze schorzeniami współpostępującymi, takimi jak: padaczka, autyzm, niesprawność fizyczna, w tym porażenie, przykurcza.
Ośrodek powstał prawie rok temu, w listopadzie 2000r. Jeszcze w fazie tworzenia projektu jego działalności natknęłam się na informację o Fundacji CZE-NE-KA i zajęciach terapeutycznych prowadzonych przez panią Marię Czerwińską przy udziale psów ukierunkowanych na rehabilitację osób niepełnosprawnych. Przez pewien czas poszukiwałam kontaktu z panią Czerwińską, a w końcu udało mi się to poprzez Centrum Wolontariatru, które współorganizatorem jednej z imprez plenerowych zorganizowanych przez Fundację CZE-NE-KA. Po wstępnych uzgodnieniach telefonicznych umówiłyśmy się na pierwszą wizytę pani Marii i jej psów w naszym Ośrodku. Nie posiadając zbyt dużej wiedzy o idei dogoterapii, o stosowanych metodach ani też o jej psach.
Miałam jednak pewne wyobrażenie i oczekiwania związane z efektami, jakie mogłyby pojawić się na skutek kontaktów naszych podopiecznych ze zwierzętami. Zakładałam, że spotkania ze zwierzętami wpłyną pozytywnie na sferę emocjonalną osób niepełnosprawnych, wyzwalając spontaniczne, pozytywne reakcje i przeciwdziałając zahamowaniom emocjonalnym, sprzyjając przełamywaniu obaw i lęków. Teza ta znalazła potwierdzenie już w czasie pierwszego spotkania, które dostarczyło również wielu obserwacji, stanowiących materiał diagnostyczny dla terapeutów. Przyglądając się zachowaniom i relacjom naszych podopiecznych, można było wyodrębnić osoby bardzo spontaniczne, zachowujące rezerwę, oraz wykazujące wyraźne reakcje lękowe. W czasie kolejnych spotkań u niektórych osób obserwowaliśmy pozytywne zmiany zachowania w stosunku do czworonożnych gości. Zakładałam również, że te wizyty będą okazją do zaspokojenia potrzeby kontaktu fizycznego, poprzez dotyk, głaskanie, przytulania się do psów, które reagują w sposób bardzo przyjacielski. Ponadto w czasie zajęć, uwidoczniły się dodatkowe korzyści, z których wymienić można następujące: pobudzanie podopiecznych do celowej niewymuszonej aktywności fizycznej, motywowanie do wykonywania ćwiczeń fizycznych, trenowanie zdolności poznawczych, a szczególnie pamięci poprzez zapamiętywanie ras psów, ich imion, poprzez naukę tekstu piosenki Fundacji CZE-NE-KA. Zauważyć można było także pozytywny wpływ na rozwój mowy osób, które mają trudności artykulacyjne. Chęć zawołania psa po imieniu stanowiła silną motywację do podejmowania prób werbalizacji. Jak spotkania z psami odbierane są przez podopiecznych Ośrodka wyraża wypowiedź jednego z nich - Michała, który powiedział:
Jak ktoś jest bardzo smutny i ma kłopoty, to można robić psią terapię, przytulić można się do psa, pocałować można psa i wtedy człowiek się lepiej czuje.
Istotne dla dalszej naszej współpracy są również obserwacje terapeutów. Poniżej przedstawiamy spostrzeżenia terapeutki zajęciowej - Jolanty Dominik:
Obserwuję, że kontakt z psami wzbudza u naszych podopiecznych wiele pozytywnych emocji, dając im radość, wywołując spontaniczne reakcje. Podczas takiego spotkania zapominają oni o rzeczach codziennych. Wszelkie nieporozumienia przestają istnieć i cała ich uwaga skupiona jest na psach. Podczas takich spotkań dumnie z nimi maszerują, prowadzają na smyczy, są bardzo żywiołowi i spontaniczni. Psy cały czas są tulone, głaskane, niektórzy są gotowi je całować, a także chętnie je karmią. Patrząc na nich mam wrażenie, że to nie ci sami ludzie. Mają, jakby więcej energii. Widać po nich, że są niezwykle dumni z obecności psów i czują się dowartościowani. Nasi niepełnosprawni gotowi są opiekować się nimi, bronić w razie potrzeby. Widać, że zależy im na bezpieczeństwie psich przyjaciół. Niewielu z nich reaguje lękiem, są to raczej sporadyczne przypadki. Podczas spacerów podopieczni są szczęśliwi z powodu możliwości sprawowania opieki nad psami. Sposobność opiekowania się słabszym sprawia im dużo satysfakcji, gdyż w tym przypadku to nie podopiecznym się pomaga, lecz oni opiekują się psami. Patrząc na naszych podopiecznych widać, ze są radośni i szczęśliwi, pragną pokazać wszystkim, że tym razem to oni są panami, mogą decydować. W czasie takich spotkań podopieczni są bardziej zmotywowani do aktywności fizycznej - biegają, podskakują, śmiejąc się nawołują psy po imieniu. Wizyty psów ćwiczą u nich pamięć, gdyż starają się zapamiętać ich imiona i nazwy ras. Podopieczni dobrze wiedzą, co ich łączy z psami, kiedy się z nimi ostatnim razem widzieli, co robili. Wspominanie takich spotkań powoduje dodatkowe chwile radości. Osoby, mające trudności z mówieniem, mobilizują się, by móc zawołać psy po imieniu.
Współpraca z Fundacją CZE-NE-KA i panią Marią Czerwińską z naszą placówką rozpoczęła się niedawno, dostrzegając jednak już w tej chwili pozytywne efekty, mamy nadzieję na jej kontynuację. Wierzymy, że nadal będziemy mogli czerpać z niej korzyści, goszcząc Panią wraz z czworonożnymi przyjaciółmi w naszym Ośrodku.
